Geen dichtgetimmerd coalitieakkoord, wel wethouders op basis van capaciteit en niet omdat ze lid zijn van een bepaalde partij. Zo komt Enkhuizen Vooruit!
- door Roel van Leeuwen in het NHD 13-1-2018
- •
- 26 jan, 2018
- •
Inwonersparticipatie is durven loslaten

Het vertrouwen in - en daarmee de legitimiteit van - het lokaal
bestuur staat onder druk. Bewoners, buurten, wijken en dorpen
moeten meer ruimte krijgen om dat te doen wat zij denken wat goed
voor hen is, zonder dat er blauwdrukken worden gebruikt. Dat
vinden zeventien (oud-)wethouders uit het hele land.
'Vernieuwing van de lokale democratie' dat is het thema van een brede wethoudersbijeenkomst die op 29 januari in Houten wordt gehouden in het bijzijn van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Centraal staan negen bouwstenen, die door de zeventien (oud-)wethouders van verschillende partijen zijn aangeboden.
De wethouders kwamen met elkaar in contact via het programma 'Democratic Challenge' van de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten. De opdracht was om zo veel mogelijk initiatieven te verzamelen om de groeiende kloof tussen burgers en politiek te verkleinen.
,,We willen tegenwoordig dat inwoners hun eigen kracht gebruiken, bijvoorbeeld als het gaat om zorgtaken, maar vervolgens houden we allerlei regeltjes staan die het de inwoners moeilijk maken'', zegt Frits Westerkamp, die tot voor kort wethouder was in de gemeente Hollands Kroon.
Op hun manier
Volgens Westerkamp en zijn collega's staat de huidige structuur met de representatieve democratie onder druk. ,,Mensen willen steeds meer zelf doen. Geef mensen de ruimte om zaken op hun manier te organiseren. In Hollands Kroon hadden we een oud gemeentehuis dat leeg stond. Toen kwam er een groep inwoners met het plan om er een huis voor de inwoners van te maken met ruimte voor cultuur, verenigingen en zzp'ers; De Cultuurschuur. Ambtelijk is gekeken of de begroting realistisch was en of er voldoende draagvlak voor was en nu draait het ongelooflijk goed, zijn er meer dan honderd vrijwilligers en is er een wachtlijst voor de zzp'ers. Een tip voor raadsleden: als je inwonersparticipatie wilt, dan moet je durven loslaten.’’
Een coalitieakkoord waarin alleen de coalitiepartijen met elkaar besluiten wat er in de jaren na de verkiezingen allemaal gaat gebeuren in de gemeente, noemt Westerkamp niet meer van deze tijd.
Hij pleit voor een 'maatschappelijk akkoord' en voor wethouders die op basis van hun capaciteiten worden benoemd en niet omdat ze lid zijn van een bepaalde partij.
,,Na de verkiezingen ga je aan tafel met alle partijen in de raad en dan benoem je de punten waarover je het eens bent. Wat voor gemeente je wilt zijn. Dat leg je aan de inwoners voor en vul je aan met voorstellen die door de inwoners zijn gedaan. Vervolgens kijk je op basis van dit akkoord hoeveel en wat voor type wethouders je nodig hebt.’’
Wethouder Ko Scheele uit Ommen valt hem bij. ,,Als het automatisme van waardering van jarenlang raadslidmaatschap vertaald naar wethouderschap maar ter discussie komt. Want een goed raadslid is niet per se een goede wethouder, beide is een vak apart.”
,,Ook de tijd van het doordrukken van zaken omdat de meerderheid voor is, is volgens mij voorbij'', zegt Westerkamp. Minderheden zijn interessant om naar te luisteren. Waarom zijn ze ergens tegen? Daar kun je juist van leren.’’
De opkomst van de social media draagt volgens Westerkamp bij aan de veranderingen in de samenleving.
Dienstbaar zijn
,,In Hippolytushoef had je het Kooibos, met een eendenvijver. Die was helemaal overwoekerd. Een paar jaar geleden was er een oproep op Facebook. Wie er mee wilde helpen om het Kooibos op te knappen. Ik heb dat gevolgd en toen tegen onze afdeling beheer gezegd: ga bij die mensen langs en inventariseer wat ze nodig hebben. We hebben schelpen voor de paden aangeleverd, afval opgehaald en bruggen geleverd. Je moet dienstbaar zijn aan de samenleving. Het Kooibos is nu zelfs een trouwlocatie.’’
'Vernieuwing van de lokale democratie' dat is het thema van een brede wethoudersbijeenkomst die op 29 januari in Houten wordt gehouden in het bijzijn van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Centraal staan negen bouwstenen, die door de zeventien (oud-)wethouders van verschillende partijen zijn aangeboden.
De wethouders kwamen met elkaar in contact via het programma 'Democratic Challenge' van de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten. De opdracht was om zo veel mogelijk initiatieven te verzamelen om de groeiende kloof tussen burgers en politiek te verkleinen.
,,We willen tegenwoordig dat inwoners hun eigen kracht gebruiken, bijvoorbeeld als het gaat om zorgtaken, maar vervolgens houden we allerlei regeltjes staan die het de inwoners moeilijk maken'', zegt Frits Westerkamp, die tot voor kort wethouder was in de gemeente Hollands Kroon.
Op hun manier
Volgens Westerkamp en zijn collega's staat de huidige structuur met de representatieve democratie onder druk. ,,Mensen willen steeds meer zelf doen. Geef mensen de ruimte om zaken op hun manier te organiseren. In Hollands Kroon hadden we een oud gemeentehuis dat leeg stond. Toen kwam er een groep inwoners met het plan om er een huis voor de inwoners van te maken met ruimte voor cultuur, verenigingen en zzp'ers; De Cultuurschuur. Ambtelijk is gekeken of de begroting realistisch was en of er voldoende draagvlak voor was en nu draait het ongelooflijk goed, zijn er meer dan honderd vrijwilligers en is er een wachtlijst voor de zzp'ers. Een tip voor raadsleden: als je inwonersparticipatie wilt, dan moet je durven loslaten.’’
Een coalitieakkoord waarin alleen de coalitiepartijen met elkaar besluiten wat er in de jaren na de verkiezingen allemaal gaat gebeuren in de gemeente, noemt Westerkamp niet meer van deze tijd.
Hij pleit voor een 'maatschappelijk akkoord' en voor wethouders die op basis van hun capaciteiten worden benoemd en niet omdat ze lid zijn van een bepaalde partij.
,,Na de verkiezingen ga je aan tafel met alle partijen in de raad en dan benoem je de punten waarover je het eens bent. Wat voor gemeente je wilt zijn. Dat leg je aan de inwoners voor en vul je aan met voorstellen die door de inwoners zijn gedaan. Vervolgens kijk je op basis van dit akkoord hoeveel en wat voor type wethouders je nodig hebt.’’
Wethouder Ko Scheele uit Ommen valt hem bij. ,,Als het automatisme van waardering van jarenlang raadslidmaatschap vertaald naar wethouderschap maar ter discussie komt. Want een goed raadslid is niet per se een goede wethouder, beide is een vak apart.”
,,Ook de tijd van het doordrukken van zaken omdat de meerderheid voor is, is volgens mij voorbij'', zegt Westerkamp. Minderheden zijn interessant om naar te luisteren. Waarom zijn ze ergens tegen? Daar kun je juist van leren.’’
De opkomst van de social media draagt volgens Westerkamp bij aan de veranderingen in de samenleving.
Dienstbaar zijn
,,In Hippolytushoef had je het Kooibos, met een eendenvijver. Die was helemaal overwoekerd. Een paar jaar geleden was er een oproep op Facebook. Wie er mee wilde helpen om het Kooibos op te knappen. Ik heb dat gevolgd en toen tegen onze afdeling beheer gezegd: ga bij die mensen langs en inventariseer wat ze nodig hebben. We hebben schelpen voor de paden aangeleverd, afval opgehaald en bruggen geleverd. Je moet dienstbaar zijn aan de samenleving. Het Kooibos is nu zelfs een trouwlocatie.’’

Volgens ex-wethouder Struijlaart maken een aantal raadsleden zich vooral druk om de oneerlijke verdeelsleutel van de kosten van de SED-organisatie. De interne perikelen lijken, volgens hem, volledig aan hen voorbij te gaan. “Ze maken zich druk om de verbouwing, terwijl het huis in brand staat”. Waarvan akte in het Noordhollands Dagblad van zaterdag 20 maart 2021.
Dat een aantal fracties zich druk maken om die verdeelsleutel lijkt me logisch. Je kunt op zijn minst al je vraagtekens hebben bij de initiële verdeling maar nu, na vijf jaar deze afspraak gerespecteerd te hebben, is het tijd voor een herziening. Want dat was ook een afspraak. In het vijfde jaar gaan we evalueren en herzien vanaf 2021. Dat de andere gemeenten daar niet, of juist wel, op zitten te wachten moge duidelijk zijn.
Het ter sprake brengen van deze herziening moest bij “een aantal” raadsleden vandaan komen want wat bleek, in de SED begroting 2021 werd zonder overleg gewoon de oude verdeelsleutel toegepast. En hoewel het onderwerp van de herziening al vaker ter sprake was gekomen, tot irritatie van weer een aantal andere raadsleden (die het schijnbaar allemaal wel prima vinden), was dit toch wel de druppel. Dat binnen de SED-organisatie ter sprake brengen bleek nog niet zo eenvoudig. Vanwege de corona bleken “live” gesprekken hierover erg moeilijk te organiseren te zijn en inhoudelijk zit men nu in een patstelling.
Maar goed. De oorzaak van het feit dat de zeer ervaren heer Struijlaart zijn werkzaamheden moeilijk kon uitvoeren ligt, naast nog enkele andere oorzaken buiten zijn macht, dus grotendeels aan een onvoldoende presterende SED-organisatie die ook nog eens te veel tijd geeft aan het sociaal domein en de, volgens hem, ruime regelingen op dit gebied. Doelt hij dan op een aantal taken uit het sociaal domein die door, onder andere, zijn eigen landelijke partij (VVD) bij de lokale gemeenten zonder passende budgetten over de schutting zijn gegooid? Of wellicht wat bijzondere bijstand voor mensen die dat voor hun kinderen hard nodig hebben? Wat hij precies bedoelt wordt niet duidelijk.
Kortom, een aantal raadsleden die strijden voor een wat eerlijker verdeling van de bijdrage in de kosten van de SED-organisatie moeten niet zeuren en in gaan zien dat de problemen veel groter zijn dan zij beseffen. Dus we moeten op basis van een oude verdeelsleutel nog meer geld pompen in een organisatie die in de brand staat en wellicht als verloren beschouwd moet worden? Het punt “brandmeester” lijkt in ieder geval nog niet te zijn bereikt. Dus moet er meer water op het vuur in de vorm van extra bijdragen. Al een aantal keer eerder moest er fors geld bij en was de oplossing nabij zo spiegelde men ons voor. Was dat werkelijk zo of had men slechts de batterijen uit de rookmelder gehaald om het piepen even te stoppen en staat men tegen de wind in te blussen?
Welke kant het op gaat en moet met de SED-organisatie is voor ons ook nog onduidelijk. De synergie van één ambtelijk apparaat tegen gelijke of lagere kosten is een utopie gebleken. Ook overgaan naar één bestuurlijke organisatie is wellicht noodzakelijk maar gezien de verhoudingen lijkt dat verder weg dan ooit.
Dat de heer Struijlaart olie op het vuur heeft gegooid is duidelijk. Iedereen krijgt er van langs maar misschien had hij zelf veel eerder op de brandmelder moeten drukken!